پته دوزی،سلسله دوزی یا فطه دوزی،در لغت نامه ی دهخدا برگرفته از واژه ی پُت به معنای مو هست.ما کرمانی ها  به مو یا موی بز میگیم پُت و به هر چیزی که پرز پرز بشه میگیم پُت پُتو شده.😉 

پته دوزی نوعی سوزن دوزیِ رودوزی و دست دوز، مربوط به استان کرمان است و با توجه به موقعیت کشاورزی و دامپروری کرمان و وجود پشم شتر و بز توسعه پیدا کرده و در هر شهر از استان کرمان کمی تفاوت پیدا میکنه.مثلا در شهر من و در پته رفسنجان،دوختِ نگینی یا لانه زنبوری نسبت به شهر کرمان کمتر استفاده می شود و کارِ پته دوزی سبکتر و خلوت تر ارائه میشه.

تو خونه ی ما کرمانی ها هر سمتی که بچرخین چشمتون به پته های اصیل و چشم نواز میخوره که هنر دست مامان ها و مادربزرگ هاست.از رومیزی و پرده و تابلو پته گرفته تا جانماز و حتی قندان پته.یه محصول خیلی جالبِ دیگه از  صنایع پته دوزی،کاور سینی پته هست.چیزی که به اسم "تو سینی ای"شناخته میشه.یعنی یه پته زیبا که کف سینی پذیرایی قرار میگیره،و نشونه ی اهمیت و ارزش مهمان برای میزبان است.برای جلوگیری از لکه دار شدن این نوع پته،از کاور طلقی و شفاف استفاده میشه.

 از قدیم پته هایی که بیشتر استفاده میشده پته قرمز و پته سفید بوده خصوصا توی خونه ی اعیان اشرف که از تملک مالی بیشتری برخوردار بودند.تصور کنید... خونه ای با دکور قدیمی مزین با سوزندوزی های سنتی کرمان که امروزه نیز بسیار پرطرفدار هستند.امروزه رنگ پارچه های پته که به اون ها شال پته یا عریض گفته میشه تنوع زیادی پیدا کرده.رنگ های کالباسی،سبز زیتونی،شتری،خردلی،فیروزه ای،بنفش و...که هرکدوم قشنگیِ خودشون رو دارن.

از قدیمی ترین پته ها،پته ی موجود در مقبره ی شاه نعمت الله ولی است (شاعر و عارف قرن دوازدهم) که 16 زن طی سه سال آن را بافته اند.قسمت هیجان انگیز دوخت این پته که من خیلی دوست دارم درموردش بدونم اینه که ایده  این طرح پته پرنقش و نگار و پرزحمت از کجا نشات گرفته؟ یا اون 16 تا خانم چطور با همکاری هم این اثر خاص هنری رو خلق کردن؟ اصلا زمانی که در حال دوخت پته بودن چه چیزایی تعریف میکردن؟قصه ی زندگی هرکدوم چطور به پته گره خورده و کلی سوالای دیگه...😊 

هر نقش و طرحی که در پته  هست قطعا فلسفه ای داره.گفته شده از آنجایی که تجارت پشم و شتر در کرمان در دست زرتشتیان بوده عموما تفکر زرتشتی و محیط زندگی کرمان بر طرح ها تاثیر گذار بوده.مثلا پِتک ها یا شکوفه ی درختان(ما در رفسنجان به شکوفه ی درخت پسته پُتک میگیم)،شکل سرو، بته جقه یا بادام،و گل زنبق در طبیعت کرمان برگرفته از محیط طبیعی هستند.بته جقه ی مادر و بچه نماد ارزش زن در تفکر زرتشتی،شمسه و خورشید در مرکز و بادام ها در اطراف،درخت زندگانی نماد چرخه ی حیات،پرندگان نماد ارتباط انسان با خدا و....هستند.

به نظرم خیلی جالبه که طی تاریخ انسان هایی تونستن نقوش و طرح هایی رو وارد هنری مثل هنر پته دوزی کنند،  نقش هایی که تا به امروز در زندگی ما حضور داشته اند.آیا ممکنه تاریخ و هنر از من و شما هم متاثر بشه؟امیدوارم😇